Is glutenvrij eten eigenlijk wel gezond?

Regelmatig krijg ik de vraag of glutenvrij eten eigenlijk wel gezond is. Want glutenhoudende volkoren graanproducten zijn toch een belangrijke bron van vezels, vitaminen en mineralen? Bovendien eten we al sinds onze kindertijd gluten en dat deden onze ouders en grootouders ook al, dat zal toch niet zonder reden zijn? Is het daarom niet beter als we wel af en toe gluten eten?

Dit zijn hele terechte vragen. Tijd dus om die eens te beantwoorden.

Wat zijn gluten?

Gluten zijn eiwitbestanddelen in bepaalde granen, zoals tarwe, spelt, rogge en gerst. Deze stukjes eiwit kunnen we in principe verteren in ons spijsverteringskanaal. Hiervoor gebruikt het lichaam DPP IV enzymen. 

De beschikbare hoeveelheid DPP IV enzymen in het lijf is echter beperkt. Ze zijn ook niet bedoeld om gluten te verteren maar om onze endorfines af te breken als zij hun functie hebben volbracht. Endorfines zorgen onder andere voor het onderdrukken van pijn en geven vaak een gevoel van geluk. Mensen die weinig DPP IV enzymen hebben of veel endorfines moeten afbreken kunnen dus onvoldoende enzymen hebben om gluten goed af te breken. Hierdoor kunnen klachten ontstaan na het eten van gluten.

Wat doen gluten in je lichaam?

Gluten zijn een trigger voor je lijf om de tight junctions open te zetten. Tight junctions kun je zien als een soort nietjes die de individuele darmwandcellen aan elkaar nieten. Hierdoor sluiten deze heel goed tegen elkaar en is de darmwand mooi dicht. Er kan dan niet zomaar van alles door de darmwand heen de bloedbaan in en dat is ook de bedoeling. Door het openzetten van de tight junctions wordt dit beschermingsmechanisme aangetast. De vraag is waarom je lijf dit doet.

Hoe reageert je lijf op gluten?

Recent wetenschappelijk onderzoek laat zien, dat het lichaam gluten eigenlijk niet zo goed begrijpt. Het lichaam reageert namelijk op gluten alsof het een pathogeen is. Een pathogeen is een indringer van buitenaf waar je ziek van kunt worden, zoals bijvoorbeeld een virus, bacterie of schimmel. 

Het lichaam doet dit, omdat het door het openzetten van de tight junctions meer water vanuit de bloedbaan in de darmen kan brengen. Het lichaam spoelt hiermee als het ware de gluten weg net zoals het lichaam dat bij een pathogeen zou doen. Dat daarbij het risico bestaat dat er juist pathogenen het lijf kunnen binnenkomen omdat de darmwand verhoogd doorlaatbaar is op dit moment neemt het lichaam op de koop toe.

Gluten zijn niet nodig voor je gezondheid

Het is niet waar dat je gluten nodig hebt voor een goede gezondheid. Ook is het niet zo dat het niet eten van gluten zorgt voor voedingstekorten en daarom slecht is voor je gezondheid. 

Het is wel zo dat volkorenproducten naast gluten ook vezels, vitaminen en mineralen bevatten maar effectief heb je daar niet zoveel aan. De vezels van granen zijn bijvoorbeeld lang niet zo geschikt om een goede darmflora te hebben en houden als de vezels uit groenten en fruit. Hoe dat zit kun je hier lezen. Bovendien bevatten granen antinutriënten zoals fytinezuur die onder andere mineralen binden. Hierdoor kun je ze niet meer opnemen in je lijf en verdwijnen ze het toilet in.

Al met al is er dus geen enkele reden waarom je af en toe of regelmatig gluten zou moeten eten. Dat wil niet zeggen dat je dan nu over moet stappen op glutenvrije producten als alternatief. Waarom dat is, lees je hier.

Wat doet deze blog met je? Wil je dat hieronder met mij delen?

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Detoxen: een goed idee of juist niet?

In het voorjaar hoor ik regelmatig, met name vrouwen, vertellen dat ze een detox kuur gaan doen of willen doen. Ze hebben er online het een en ander over gelezen en dat klinkt allemaal heel goed. Ze zien het als een soort voorjaarsschoonmaak maar dan van hun lijf in plaats van hun huis. En inderdaad als je daar zo naar kijkt, dan klinkt dat als een heel goed idee. Toch is het dat wat mij betreft niet. Tenminste, niet zoals een traditionele detox kuur wordt gedaan. 

Waarom wil je detoxen?

We leven in een omgeving die helaas vrij belast is met allerlei gifstoffen en die krijgen we ook allemaal binnen. Denk aan uitlaatgassen in de lucht, pesticiden en herbiciden op de voeding en medicijnresten in het drinkwater. De behoefte om te detoxen is helder: je wilt deze stoffen zo min mogelijk in je lijf. 

Wat doet je lijf met gifstoffen?

Maar voor je gaat detoxen moet je je eerst afvragen hoe je lichaam eigenlijk omgaat met dit soort gifstoffen. Het lijf kan namelijk prima detoxen. De lever speelt daarbij een grote rol, net als de nieren, huid, longen en de darmen.

In de lever worden gifstoffen afgebroken tot stoffen die het lichaam via de urine en de ontlasting kunnen verlaten. Ook via de longen en huid kunnen afgebroken gifstoffen het lichaam verlaten. Voorwaarde daarvoor is wel, dat het gaat om gifstoffen die de lever goed heeft kunnen afbreken. Helaas is dat niet met alle toxische stoffen uit onze leefomgeving zo. Dit soort stoffen worden dan niet uit het lichaam verwijderd. 

De lever stuurt deze gifstoffen naar de vetcellen. Deze gifstoffen worden in de vetcellen opgeslagen omdat dit de minst schadelijke oplossing is. Veilig en wel opgeborgen heeft het lichaam er het minste last van. Natuurlijk was het beter geweest als we deze stoffen het lichaam wel hadden kunnen verlaten, maar soms gaat dat dus niet.

Wat gebeurt er in je lijf als je gaat detoxen?

Bij een traditionele detox is vasten een onderdeel van het programma. Heel vaak komt sap-vasten voor als detox-methode. En met name in dat vasten zit het probleem. 

Bij vasten komt er geen energie binnen met de voeding. Het lichaam moet op zoek naar andere manieren om aan de energiebehoefte te voldoen. Dat doet het lijf door vetcellen af te breken. Daarbij komen vetten vrij die worden omgezet in energie. Het probleem is alleen dat in die vetcellen ook gifstoffen zaten waar de lever niets mee kon. Die gifstoffen komen dan vrij. Daarom klagen veel mensen die detoxen over hoofdpijn, jeuk, misselijkheid en vermoeidheid. Dat is in veel gevallen een reactie op de vrijgekomen gifstoffen.

Detoxen moet een onderdeel van je dagelijks leven zijn

Een detox-kuur is dus wat mij betreft niet zo handig. Beter is het om detoxen een onderdeel te laten zijn van je dagelijks leven. En dat is makkelijker dan je denkt.

Ontgiften begint natuurlijk met op te letten dat je zo min mogelijk gifstoffen binnen krijgt. Zeker voor vrouwen is dat belangrijk, want veel gifstoffen verstoren je hormonale systeem. Daarover schreef ik al eerder deze blog.

Verder zorg je ervoor dat je lever zo goed mogelijk kan functioneren. De lever heeft daarvoor vooral voldoende eiwitten, vitamines en mineralen nodig. Die haal je uit verse, volwaardige en vooral biologische voeding. Lukt dat niet goed, dan neem je een goede multi waarmee je zorgt dat je in ieder geval alle vitaminen en mineralen binnenkrijgt die je nodig hebt.

Ook is regelmatig bewegen een heel belangrijk onderdeel van ontgiften. Het proces van ontgiften gaat beter als je je een beetje inspant bij dat bewegen, zodat je gaat zweten. Zweten is een hele mooie manier om je van gifstoffen te ontdoen. Daarom is het ook slim om regelmatig naar de sauna te gaan.

Hoe gaat het met jouw ontgifting? Welke van deze drie stappen zouden bij jou nog wel wat meer aandacht mogen krijgen? Wil je dat hieronder laten weten?

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Darm- en energieklachten: hoe los je die op?

Ze zit tegenover me. Een hele leuke, ambitieuze vrouw met op papier een super leuk leven: een leuke, uitdagende baan waar ze zich helemaal in kwijt kan, ze is getrouwd met de liefde van haar leven en heeft hele fijne vriendinnen om zich heen, de meesten nog zelfs uit haar studententijd, waar ze regelmatig leuke dingen mee doet. 

Zo op het oog heeft deze dame alles op de rit. Het is alleen dat ze alsmaar zo moe is. Ze sleept zich door haar dagen heen en ploft na het avondeten uitgeblust op de bank en hangt daar wat tot ze naar bed kan. Ze vertelt me ook dat ze hele gevoelige darmen heeft. Om het minste of geringste zijn ze van slag. En dat zit in dat leuke leven behoorlijk in de weg. 

Het enige dat ze wil is gewoon weer lekker in haar vel zitten, zonder die buikklachten en met voldoende energie. Misschien herken je dit ook wel bij jezelf. Maar ja, wat doe je eraan? Dat was in ieder geval de vraag waar zij mee bij mij kwam.

Darmklachten en vermoeidheid: de kip en het ei

De vraag is natuurlijk allereerst: wat was er eerder, de darmklachten of de vermoeidheid. Ze hebben namelijk vaak een verband met elkaar. De kunst is om uit te zoeken wat er eerst was, omdat je dan weet wat de beste aanpak is van dit gezellige duo. Dus ga eens voor jezelf na: wat was er bij jou eerder: je darmklachten of de vermoeidheid?

Darmklachten geven vermoeidheid

Als je al jaren last hebt van je darmen. Je hebt bijvoorbeeld vaak slechte ontlasting, last van allerlei voeding en reageert daar onder andere op met veel winderigheid, dan zijn daar vaak 2 oorzaken voor. Je vertering doet het niet goed genoeg en/of je darmflora is uit balans. Hoe dan ook, in beide gevallen is het resultaat, dat je onvoldoende voedingsstoffen en energie kunt halen uit je voeding. Het gevolg is vermoeidheid, want je lijf komt tekort.

Alsmaar moe zijn geeft vaak ook darmklachten

Het kan ook andersom zijn. Je bent al jaren moe, omdat je bijvoorbeeld veel teveel van jezelf vergt (en ja, dat doen heel veel vrouwen, dus als jij dat ook doet, dan ben je in goed gezelschap 😉). Die vermoeidheid is een signaal dat jouw lijf niet genoeg energie heeft om alles wat er nodig is te doen. Je lijf gaat daarom keuzes maken. Het gaat kiezen welke organen de wel beschikbare energie krijgen en welke niet. 

Een van de eerste organen die bij een tekort aan energie minder energie toebedeeld krijgen, zijn de organen van je spijsverteringsstelsel zoals je maag en alvleesklier. Het gevolg is dat jij je eten minder goed verteert. Dat geeft spijsverteringsklachten zoals winderigheid en een opgeblazen gevoel. Maar het verstoort ook je darmflora omdat er onverteerde voedingsresten in de darmen aankomen. En zie daar: darmen die overal op reageren en om de haverklap van slag zijn. 

Hoe los je darm- en vermoeidheidsklachten op?

De vraag hoe je dit soort klachten het beste oplost hangt dus af van het antwoord op de vraag wat er eerst was: de darmklachten of de energie. Het heeft namelijk weinig zin om iets aan de darmklachten te gaan doen als deze zijn ontstaan door een gebrek aan energie. In dat geval moet je dus starten met iets dat met ontspanning, rust en herstel van doen heeft. Bijvoorbeeld meer tijd voor jezelf nemen en eens wat vaker stil zijn om te luisteren wat jouw lijf (en je hart!) nodig heeft. En dat dan ook doen….

Als de vermoeidheid juist het gevolg is van de darmklachten, omdat je die als zolang als je je kunt herinneren hebt, dan is het een veel beter startpunt om naar die darmen te gaan kijken. Een goed ontlastingsonderzoek is dan wellicht een goede eerste stap. Of eens iets te veranderen aan je voeding, bijvoorbeeld meer variatie aanbrengen in wat je eet of je darmen de voeding te gaan geven die ze nodig hebben. In mijn e-boek Lekker in je vel zonder darmklachten lees je daar meer over.

Wat was er bij jou eerder: je darmklachten of je vermoeidheid? Wil je dat hieronder met mij delen?

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.