Is glutenvrij eten eigenlijk wel gezond?

Regelmatig krijg ik de vraag of glutenvrij eten eigenlijk wel gezond is. Want glutenhoudende volkoren graanproducten zijn toch een belangrijke bron van vezels, vitaminen en mineralen? Bovendien eten we al sinds onze kindertijd gluten en dat deden onze ouders en grootouders ook al, dat zal toch niet zonder reden zijn? Is het daarom niet beter als we wel af en toe gluten eten?

Dit zijn hele terechte vragen. Tijd dus om die eens te beantwoorden.

Wat zijn gluten?

Gluten zijn eiwitbestanddelen in bepaalde granen, zoals tarwe, spelt, rogge en gerst. Deze stukjes eiwit kunnen we in principe verteren in ons spijsverteringskanaal. Hiervoor gebruikt het lichaam DPP IV enzymen. 

De beschikbare hoeveelheid DPP IV enzymen in het lijf is echter beperkt. Ze zijn ook niet bedoeld om gluten te verteren maar om onze endorfines af te breken als zij hun functie hebben volbracht. Endorfines zorgen onder andere voor het onderdrukken van pijn en geven vaak een gevoel van geluk. Mensen die weinig DPP IV enzymen hebben of veel endorfines moeten afbreken kunnen dus onvoldoende enzymen hebben om gluten goed af te breken. Hierdoor kunnen klachten ontstaan na het eten van gluten. Daarom is glutenvrij eten voor heel veel mensen heel helpend.

Wat doen gluten in je lichaam?

Gluten zijn een trigger voor je lijf om de tight junctions open te zetten. Tight junctions kun je zien als een soort nietjes die de individuele darmwandcellen aan elkaar nieten. Hierdoor sluiten deze heel goed tegen elkaar en is de darmwand mooi dicht. Er kan dan niet zomaar van alles door de darmwand heen de bloedbaan in en dat is ook de bedoeling. Door het openzetten van de tight junctions wordt dit beschermingsmechanisme aangetast. De vraag is waarom je lijf dit doet.

Hoe reageert je lijf op gluten?

Recent wetenschappelijk onderzoek laat zien, dat het lichaam gluten eigenlijk niet zo goed begrijpt. Het lichaam reageert namelijk op gluten alsof het een pathogeen is. Een pathogeen is een indringer van buitenaf waar je ziek van kunt worden, zoals bijvoorbeeld een virus, bacterie of schimmel. 

Het lichaam doet dit, omdat het door het openzetten van de tight junctions meer water vanuit de bloedbaan in de darmen kan brengen. Het lichaam spoelt hiermee als het ware de gluten weg net zoals het lichaam dat bij een pathogeen zou doen. Dat daarbij het risico bestaat dat er juist pathogenen het lijf kunnen binnenkomen omdat de darmwand verhoogd doorlaatbaar is op dit moment neemt het lichaam op de koop toe.

Je lijf komt dus met een immuunreactie als jij gluten eet. Glutenvrij eten is daarmee een pak gezonder, mits je het op de juiste manier aanpakt natuurlijk.

Gluten zijn niet nodig voor je gezondheid

Het is niet waar dat je gluten nodig hebt voor een goede gezondheid. Ook is het niet zo dat het niet eten van gluten – en daarmee dus glutenvrij eten – zorgt voor voedingstekorten en daarom slecht is voor je gezondheid. 

Het is wel zo dat volkorenproducten naast gluten ook vezels, vitaminen en mineralen bevatten maar effectief heb je daar niet zoveel aan. De vezels van granen zijn bijvoorbeeld lang niet zo geschikt om een goede darmflora te hebben en houden als de vezels uit groenten en fruit. Hoe dat zit kun je hier lezen. Bovendien bevatten granen antinutriënten zoals fytinezuur die onder andere mineralen binden. Hierdoor kun je ze niet meer opnemen in je lijf en verdwijnen ze het toilet in.

Al met al is er dus geen enkele reden waarom je af en toe of regelmatig gluten zou moeten eten. Dat wil niet zeggen dat je dan nu over moet stappen op glutenvrije producten als alternatief. Waarom dat is, lees je hier.

Wat doet deze blog met je? Wil je dat hieronder met mij delen?

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Darm- en energieklachten: hoe los je die op?

Ze zit tegenover me. Een hele leuke, ambitieuze vrouw met op papier een super leuk leven: een leuke, uitdagende baan waar ze zich helemaal in kwijt kan, ze is getrouwd met de liefde van haar leven en heeft hele fijne vriendinnen om zich heen, de meesten nog zelfs uit haar studententijd, waar ze regelmatig leuke dingen mee doet. 

Zo op het oog heeft deze dame alles op de rit. Het is alleen dat ze alsmaar zo moe is. Ze sleept zich door haar dagen heen en ploft na het avondeten uitgeblust op de bank en hangt daar wat tot ze naar bed kan. Ze vertelt me ook dat ze hele gevoelige darmen heeft. Om het minste of geringste zijn ze van slag. En dat zit in dat leuke leven behoorlijk in de weg. 

Het enige dat ze wil is gewoon weer lekker in haar vel zitten, zonder die buikklachten en met voldoende energie. Misschien herken je dit ook wel bij jezelf. Maar ja, wat doe je eraan? Dat was in ieder geval de vraag waar zij mee bij mij kwam.

Darmklachten en vermoeidheid: de kip en het ei

De vraag is natuurlijk allereerst: wat was er eerder, de darmklachten of de vermoeidheid. Ze hebben namelijk vaak een verband met elkaar. De kunst is om uit te zoeken wat er eerst was, omdat je dan weet wat de beste aanpak is van dit gezellige duo. Dus ga eens voor jezelf na: wat was er bij jou eerder: je darmklachten of de vermoeidheid?

Darmklachten geven vermoeidheid

Als je al jaren last hebt van je darmen. Je hebt bijvoorbeeld vaak slechte ontlasting, last van allerlei voeding en reageert daar onder andere op met veel winderigheid, dan zijn daar vaak 2 oorzaken voor. Je vertering doet het niet goed genoeg en/of je darmflora is uit balans. Hoe dan ook, in beide gevallen is het resultaat, dat je onvoldoende voedingsstoffen en energie kunt halen uit je voeding. Het gevolg is vermoeidheid, want je lijf komt tekort.

Alsmaar moe zijn geeft vaak ook darmklachten

Het kan ook andersom zijn. Je bent al jaren moe, omdat je bijvoorbeeld veel teveel van jezelf vergt (en ja, dat doen heel veel vrouwen, dus als jij dat ook doet, dan ben je in goed gezelschap 😉). Die vermoeidheid is een signaal dat jouw lijf niet genoeg energie heeft om alles wat er nodig is te doen. Je lijf gaat daarom keuzes maken. Het gaat kiezen welke organen de wel beschikbare energie krijgen en welke niet. 

Een van de eerste organen die bij een tekort aan energie minder energie toebedeeld krijgen, zijn de organen van je spijsverteringsstelsel zoals je maag en alvleesklier. Het gevolg is dat jij je eten minder goed verteert. Dat geeft spijsverteringsklachten zoals winderigheid en een opgeblazen gevoel. Maar het verstoort ook je darmflora omdat er onverteerde voedingsresten in de darmen aankomen. En zie daar: darmen die overal op reageren en om de haverklap van slag zijn. 

Hoe los je darm- en vermoeidheidsklachten op?

De vraag hoe je dit soort klachten het beste oplost hangt dus af van het antwoord op de vraag wat er eerst was: de darmklachten of de energie. Het heeft namelijk weinig zin om iets aan de darmklachten te gaan doen als deze zijn ontstaan door een gebrek aan energie. In dat geval moet je dus starten met iets dat met ontspanning, rust en herstel van doen heeft. Bijvoorbeeld meer tijd voor jezelf nemen en eens wat vaker stil zijn om te luisteren wat jouw lijf (en je hart!) nodig heeft. En dat dan ook doen….

Als de vermoeidheid juist het gevolg is van de darmklachten, omdat je die als zolang als je je kunt herinneren hebt, dan is het een veel beter startpunt om naar die darmen te gaan kijken. Een goed ontlastingsonderzoek is dan wellicht een goede eerste stap. Of eens iets te veranderen aan je voeding, bijvoorbeeld meer variatie aanbrengen in wat je eet of je darmen de voeding te gaan geven die ze nodig hebben. In mijn e-boek Lekker in je vel zonder darmklachten lees je daar meer over.

Wat was er bij jou eerder: je darmklachten of je vermoeidheid? Wil je dat hieronder met mij delen?

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Waarom zelf je voeding aanpassen niet brengt wat je had gehoopt

We leven voor mijn gevoel een beetje in een ‘do-it-yourself’-tijdperk. Het tijdperk waarin het lijkt dat je alles zelf kunt doen. Je schildert je huis zelf. Je leert op YouTube hoe je wat dan ook moet doen en doet het vervolgens zelf. En nieuwe meubels die haal je bij IKEA en zet je zelf in elkaar. Het lijkt allemaal heel simpel. Het ziet eruit als iets dat je wel ‘even’ tussendoor zelf kunt doen. Hoewel ‘even’…. ik weet niet hoe jouw ervaringen zijn, maar ik vind dat hele doe-het-zelf-gedoe vaak toch ingewikkelder en meer tijdrovend dan ik dacht.

Het is dan ook niet zo gek dat je dan ook denkt: die voeding aanpassen dat kan ik zelf wel. Hoe moeilijk kan het zijn? Tis maar voeding toch? Daar zijn we allemaal mee opgegroeid en vertrouwd. Dus daar iets in aanpassen dat kan ik heus prima zelf. Toch is mijn ervaring dat het meestal niet brengt wat je ervan had verwacht. Hoe komt dat nou?

Je voeding aanpassen is meer dan alleen iets uit je menu halen

Stel je hebt al jaren behoorlijke buikklachten. Je hebt buikpijn, een opgeblazen gevoel, last van winderigheid en wisselende ontlasting. Je volgt mij al een tijdje en leest dat ik het vaak heb over gluten. Je besluit die eens een tijdje uit je menu te halen. Dat is simpel toch?

Nou niet echt.… 

Je komt al snel tot de conclusie dat die gluten zowat overal inzitten. In het brood dat je zo graag eet. In de cruesli die je over je yoghurt doet. In dat bordje pasta waar je zo dol op bent. Uiteraard in die pizza die je op vrijdagavond eet als je met een vriendin bij de Italiaan zit. En in dat stuk taart dat je krijgt op de verjaardag van je neefje van zes. Zucht….. 

Toch besluit je om de gluten eruit de doen en dus al deze voeding te schrappen. 

Maar dan…?

Wat je uit je menu haalt moet vervangen worden door iets anders

Al snel kom je tot de conclusie dat je honger hebt overdag als je alles waar gluten in zit uit je menu schrapt. Er zal dus iets voor in de plaats moeten komen. Doe je dat niet, dan heb je niet alleen honger en val je af maar komt je lichaam ook energie tekort. Je wordt moe en prikkelbaar. Je hoofd gaat het minder goed doen en je hebt minder zin om wat te ondernemen.

De meest voor de hand liggende stap, die ik ook heel veel vrouwen zie zetten, is om dan glutenvrije producten te gaan gebruiken. Dat klinkt logisch. De voeding blijft er vertrouwd uitzien, alleen missen de gluten (maar dat was ook de bedoeling dus is het probleem niet). 

Wat je uit je menu haalt hoeft de oorzaak van je klachten niet te zijn

Verwachtingsvol kijk je vervolgens uit naar hoe je buik reageert op deze glutenvrije periode om al snel tot de conclusie te komen dat het eigenlijk niet zoveel uitmaakt. En dat is logisch, want je vervangt de ene koolhydraatbron (glutenhoudende granen) door een andere koolhydraatbron (glutenvrije granen). Daar is voor je lijf niet zoveel anders aan.

De reden waarom je buikklachten hebt van brood, pasta en pizza hoeft ook niet perse te liggen aan de gluten. Daar ging jij wel vanuit en daarom werkte het misschien niet

De oorzaak kan bijvoorbeeld ook de hoeveelheid geraffineerde koolhydraten in je menu zijn. Deze zitten simpel gezegd in voeding die in een fabriek is gemaakt van granen, zoals in brood, pasta en koek. Deze koolhydraten verstoren namelijk onder andere de samenstelling van je darmflora. Een verstoring daarin kan al de oorzaak zijn van alle hiervoor genoemde buikklachten. Het vervangen van de ene bron van geraffineerde koolhydraten door de andere doet dan inderdaad niet zoveel.

Hoe moet het dan wel: je voeding aanpassen?

De vraag is daarom: hoe pas je nu wel met succes je voeding aan. Het antwoord daarop is nog niet zo makkelijk te geven, want het hangt van je klachten af en van je huidige voedingspatroon. Toch is er in algemene zin wel iets over te zeggen. Dat kun je lezen in mijn gratis e-boek ‘3 tips om met succes je voeding aan te passen’ (inclusief een gratis lijst van voeding die helpend is voor je lijf).

Je kunt dit e-boek hier downloaden: https://www.vanappeltotzeekraal.nl/3-tips-om-met-succes-je-voeding-aan-te-passen/

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Waarom je darm- en spijsverteringsklachten steeds terugkomen

Heb jij dat nou ook? Als je zo terugkijkt op de afgelopen jaren, dan heb je steeds van die periodes dat je heel veel last hebt van je spijsvertering en darmen. Dan voel je je opgeblazen, moet je regelmatig door de dag heen hollen naar een toilet en weet je niet meer zo goed wat je nu wel en niet moet eten om weer rust te krijgen in je lijf.

Om moedeloos van te worden.

Zeker als je bedenkt dat je al best wel wat geprobeerd hebt om er vanaf te komen.

Waarom lukt dat nou steeds niet?

Je doet de verkeerde dingen

Een van de redenen waarom klachten maar blijven sluimeren, even minder lijken te zijn en dan toch weer in alle hevigheid terugkomen, is dat je niet de juiste dingen doet. Ik zie heel vaak dat vrouwen met dit soort klachten gaan proberen om de voeding waar ze denken last van te hebben uit hun menu halen. Dat lijkt even wat rust te geven, maar is zelden de oplossing.

Of ze besluiten om een tijdje vegetarisch te gaan eten en ook dat doet wel wat, maar brengt niet echt de oplossing die ze gehoopt hadden.

Grote kans dat deze aanpassingen niet de juiste waren. Je lichaam reageert even op dat wat je anders doet. Het probeert te herstellen en een nieuw evenwicht te vinden. Om na een tijdje toch weer aan te geven: nee, dit lukt zo niet. Probeer maar iets anders.

Je doet de juiste dingen maar het is niet genoeg

Het kan ook zijn dat de dingen die je verandert wel degelijk de juiste zijn, maar dat er meer nodig is om tot blijvend herstel te komen

Stel dat je een tijdje glutenvrij gaat eten. Op zich kan dat de juiste interventie voor jou zijn. Je voelt ergens ook wel dat het wat doet. Je buik wordt rustiger en soms lijkt het ook alsof hij minder opgeblazen is. Toch helpt het niet goed genoeg omdat er nog iets nodig is. Bijvoorbeeld ondersteuning van je spijsvertering of hulp bij het echt kunnen ontspannen, zodat je je eten ook kunt verteren. Zolang je die extra stapjes niet zet, kunnen je klachten niet echt verdwijnen en worden ze alleen maar tijdelijk een beetje minder.

Je hebt het totale plaatje nog niet gezien

Er is wat mij betreft echter een hele grote reden waarom je klachten blijft houden. Waarom je klachten hebt die even minder lijken te worden en dan toch weer in alle hevigheid terugkomen. En die reden is dat je het totale plaatje waarbinnen die klachten ontstaan en kunnen blijven bestaan niet ziet. Klachten staan namelijk nooit op zichzelf. Het gaat zelden alleen om de voeding of de spijsvertering bijvoorbeeld. Kijken naar je klachten alleen vanuit deze smalle blik lost het probleem dan niet op.

Daarom kijk ik in mijn Gezonder, energieker en beter in je vel traject altijd naar een heel samenspel van factoren. En wel die factoren waarvan ik de afgelopen jaren heb geleerd dat ze allemaal ‘goed’ moeten staan wil gezondheid echt zegevieren. 

Pas als je het geheel aanpakt kan het oplossen

Natuurlijk kijken we naar voeding en je spijsvertering. Uiteraard is er veel aandacht voor je darmen, want daar ligt de basis van een goede gezondheid. Maar zeker zo belangrijk is hoeveel energie je eigenlijk hebt, hoe goed je slaapt, of je brein het nog een beetje leuk doet en of je mentaal goed in je velletje zit. En tot slot, maar zeker niet onbelangrijk, brengen we allerlei hormonen in balans. Gewoon omdat je lijf anders niet kan werken.

En als we dat doen, dan zie je dingen veranderen. Dan gaat het wel echt goed voelen. Dan vallen puzzelstukjes op hun plek en kan je lijf gaan doen wat het moet doen. En het grote voordeel voor jou is dan dat jij dan ook weer lekker kunt doen waar je blij van wordt. Zonder gedoe in je lijf.

Wat doet deze blog met je? Welk puzzelstukje mist er nog bij jou waardoor jouw klachten nog niet zijn opgelost? Wil je dat hieronder met mij delen?

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Maar ik eet al zo gezond….

Als ik een euro zou krijgen voor elke keer dat ik deze zin hoor, dan zou ik niet hoeven werken. Nou ja, zo ongeveer dan hè? En toch zitten deze vrouwen die dit tegen mij zeggen bij mij aan tafel met een hele bups klachten. Klachten die ze al jaren hebben. Klachten die met al die gezonde voeding niet zijn overgegaan.

Hoe kan dat nu?

Wat is voor jou gezonde voeding?

De eerste vraag die ik aan deze klanten stel is natuurlijk: Wat is voor jou gezonde voeding? Beschrijf dat eens voor me. Heel vaak is voor mij dan al duidelijk waar de schoen wringt.

Ze hebben yoghurt met cruesli en blauwe bessen als ontbijt en tussen de middag brood met beleg. Daar hebben ze wel een tomaat of komkommer bij. Soms nemen ze ook een soepje of salade, maar dan wel met een boterham of cracker erbij want anders vult het niet. Tussendoor nemen ze een stukje fruit in de ochtend en een plak volkoren ontbijtkoek of een handje nootjes in de middag. Bij het avondeten eten ze groenten, af en toe een stukje vlees maar ook vaak een vleesvervanger. Aangevuld met rijst, pasta of aardappels. Een stukje chocolade bij de thee ’s avonds en in het weekend daarna nog een glaasje wijn met een handje nootjes.

Het spijt me om te moeten zeggen, maar dit is geen gezonde voeding.

Wat is voor je lijf gezonde voeding?

Je lijf heeft voeding nodig waar iets in zit waar het wat mee kan. Dat ‘iets’ zijn voedingsstoffen. Vitamines, mineralen, allerlei plantstoffen, maar ook eiwitten en gezonde vetten. Als je veel voeding eet die uit een fabriek komt, zoals brood, crackers, pasta en andere bewerkte producten, dan zitten die voedingsstoffen dat daar niet meer voldoende in. En dan maakt het daarbij niets uit dat er op de verpakking staat: ‘natuurlijk’, ‘biologisch’ of een andere leuke marketingslogan die jou wil doen geloven dat je goed bezig bent.

Maar wat nu als je dit allemaal al niet meer eet en toch klachten hebt?

Waarom heb je toch klachten terwijl je gezond eet?

Ik heb natuurlijk ook klanten die echt al wel gezonder zijn gaan eten. Ze eten meer groenten, meer onbewerkte voeding en eten ook niet de hele dag door. En toch….. ook zij hebben klachten. Hoe kan dat dan?

Ook daar kan ik natuurlijk altijd iets vinden in de voeding dat nog niet goed gaat. Dat is logisch, want ik heb (gelukkig) meestal meer kennis over voeding en hoe dat je lijf beïnvloedt dan mijn klanten hebben. Het zou wat zijn als dat niet zo was… Maar zelfs als ze inderdaad alles goed doen met de voeding, dan nog kunnen er klachten zijn. Hoe frustrerend is dat?

In die gevallen ga ik kijken naar hoe de spijsvertering werkt. Want je kunt nog zo goed eten, als je het niet goed kunt verteren heb je er niks aan (en komt je lijf dus voedingsstoffen tekort). Een slechte vertering merk je bijvoorbeeld aan een opgeblazen gevoel, boeren, darmgeluiden, misselijk na het eten van iets meer vetten en slechte of wisselende ontlasting. Maar ook het microbioom kan een bottleneck zijn waarom je toch nog niet goed gaat ondanks goede voeding. Zonder de juiste beestjes in je buik kun je namelijk je voeding ook niet goed verteren en heb je moeite om de juiste voedingsstoffen binnen te krijgen.

En uiteraard kijk ik naar hoe goed kun je ontspannen? Slaap je nog echt goed? Beweeg je op een manier die bij je past? Heb je een beetje een fijn leven voor jezelf gemaakt of knelt dit eigenlijk behoorlijk? Dit heeft allemaal effect op je spijsvertering en dus op hoeveel voedingsstoffen je lijf heeft om goed te werken. Alleen als je je lijf echt geeft wat het nodig heeft (qua voeding, maar ook ontspanning en dergelijke), kan het gaan helen. Dan kan herstel plaatsvinden. En dan krijg jij meer energie, voel je je fitter, heb je geen omkijken meer naar je lijf en kun je gewoon weer vol enthousiasme ondernemen wat je zo graag wilt. En daar verlangen al mijn klanten naar.

Wat denk je nu je deze blog hebt gelezen? Krijgt jouw lijf alle voedingsstoffen die het nodig heeft? Of is er werk aan de winkel? 

Wil je dat hieronder met mij delen?

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Waarom je geen dieet moet volgen

In mijn blog van vorige week heb ik antwoord gegeven op de vraag of het aanpassen van je voeding iets is voor even of voor altijd. In het verlengde van deze vraag ligt de vraag of het aanpassen van je voeding betekent dat je dan een dieet moet volgen en zo ja, welk dieet dan. 

Beide vragen kunnen je (onbewust) tegenhouden om met je voeding aan de slag te gaan. En dat is zo zonde!

Je voeding aanpassen is geen dieet

Als je met je voeding aan de slag gaat omdat je meer energie wilt hebben en minder last wilt hebben van je spijsvertering, darmen, hormonen of iets anders in je lijf waar je wel klaar mee bent, dan is dat per definitie geen dieet. Het is een ontdekkingsreis. Je gaat ontdekken welke voeding jou het beste voedt. Op welke voeding jouw lijf het goed doet. Welke voeding jouw stemming, humeur, concentratie, geheugen, energie etcetera ondersteunt. 

Met je voeding aan de slag gaan is dus een hele persoonlijke zoektocht. Het gaat om voelen wat voor jou werkt. Voor jouw lijf, voor jou als mens en – heel belangrijk – in jouw leven. Daar zijn geen vastomlijnde regels voor die je perse moet volgen om succes te hebben, zoals bij een dieet wel het geval is. Daarom is het dus ook geen dieet.

Het toch een dieet noemen hindert je succes

Natuurlijk is het wel zo dat je andere dingen op je bord gaat aantreffen dan voorheen. Je bent immers op zoek naar wat voor jou het beste voedingspatroon is. Zo krijg je een nieuw voedingspatroon. Een die wel past bij wie jij nu bent. 

Mensen in je omgeving gaan opmerken dat je dingen anders doet met je voeding dan voorheen. Bijvoorbeeld omdat je op een verjaardag even het taartje laat staan of omdat je uit lunchen met je vriendinnen een salade bestelt en het brood achterwege laat. De meeste mensen vinden dit interessant. Wat gebeurt hier? Ze gaan je dan vragen of je op dieet bent. Het is verleidelijk om ja te antwoorden op die vraag. Toch doe je dat beter niet. Door het een dieet te noemen gebeuren er namelijk in je onbewuste een aantal dingen.

Een dieet is beperkend

Het woord ‘dieet’ wordt meestal geassocieerd met restricties en beperkingen. Waarschijnlijk doe jij dat ook. Je bent op dieet, dus je mag de komende tijd dit en dit niet….. Dat is per definitie niet leuk. Een dieet is daarom ook vaak iets dat je het moet gaan ‘volhouden’. Weer niet leuk.

Het hele concept van voelen hoe voeding effect heeft op jou is daarmee weg. Je staat immers op slot met je ‘beperkingen’ en ‘volhouden’. Het geeft weerstand. Je hersenen gaan je vervolgens regelmatig vragen wanneer het eens klaar is met het dieet. Wanneer je weer gewoon mag eten. Wanneer je weer alles mag. Het hele proces van ontdekken en voelen is daarmee over.

Een dieet is tijdelijk

Bovendien impliceert het woord ‘dieet’ dat wat je aan het doen bent met je voeding iets tijdelijks is. Ook daarmee zet je de rem op je proces. Jij bent namelijk aan het leren hoe je met voeding zo goed mogelijk voor jou zorgt. Voor je lijf, voor je geest, voor je ziel. Ik hoop dat je niet van plan bent om dat tijdelijk te doen. Ik zou je gunnen dat je altijd goed voor jezelf zorgt. Dat is niet iets tijdelijks.

Nou heb ik in mijn blog van vorige week gezegd dat je voeding aanpassen meestal niet voor altijd is. Misschien denk je nu dat ik in deze blog iets anders zeg. Dat is niet zo. 

Hoe ga je om met voeding waar je (wat) last van hebt?

Als jij ontdekt hebt wat voeding met je doet. Hoe het je kan helpen je beter te voelen maar ook hoe het bijdraagt aan sommige van je klachten. Dan heb je vervolgens een keuze en dat is de echte winst van je voeding gaan aanpassen. 

Jij bepaalt dan namelijk wat je doet met deze kennis. Misschien besluit jij wel dat je de voeding uit de tweede categorie niet meer eet. Dan is dat iets voor altijd (tot jij een uitzondering maakt). Omdat jij echter zelf die keuze maakt, is het geen restrictie meer. Jij voelt je er goed bij. Dat maakt een wereld van verschil.

Of misschien besluit jij wel dat je de voeding waar je lijf niet zo goed op reageert toch af en toe eet. Gewoon omdat jij het zo lekker vindt of omdat het in sommige situaties heel fijn is om mee te kunnen doen. Je neemt dan op de koop toe dat je er dan een beetje last van hebt. Ook dat is prima. Jij bepaalt hoe jij goed voor jezelf zorgt en wat goede zorg is. Niks geen van buitenaf opgelegde regels. Het was immers geen dieet.

Wat doet deze blog met jou? Wil je dat hieronder met mij delen?

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Je voeding aanpassen: is dat voor altijd?

Regelmatig spreek ik vrouwen die al een tijdje rondlopen met de gedachte om hun voeding aan te passen om te zien of ze zich daar beter door gaan voelen. Ze hebben al jaren last van hun spijsvertering, hebben onrustige darmen of hebben veel last van vermoeidheid en stressklachten. Ergens diep van binnen voelen ze heel goed aan dat voeding hierbij een rol zal spelen. Ze willen zich echt heel graag beter voelen en een natuurlijke aanpak trekt ze het meeste aan. Toch houdt iets hen tegen om nu echt de stap te zetten en het te doen.

Als ik dan vraag wat hen tegenhoudt, dan hoor ik vaak dat ze er een beetje tegenop zien. Ze vragen zich af of ze dan nooit meer de dingen mogen eten die ze nu zo lekker vinden. Het idee dat het aanpassen van hun voeding iets is voor altijd schrikt toch wat af. De vraag is of dat nou terecht is.

Hoelang moet ik dan anders eten?

De vraag of het aanpassen van je voeding iets is voor tijdelijk of voor altijd is een hele logische vraag. Het antwoord hangt er een beetje vanaf. Welke klachten heb je? Hoe ernstig zijn die? Hoeveel verbetering wil je daarvan hebben? Wat is de oorzaak van de klachten en welke rol speelt voeding daarin?

Stel je hebt coeliakie, de ziekte van Crohn of een trage schildklier. In die gevallen is het niet handig als je gluten eet. Bij deze aandoeningen geldt dat af en toe toch gluten eten klachten geeft of de aandoening in stand houdt. Dan is het toch het best om gluten echt uit je menu te halen. Voor altijd. Zo simpel is het soms.

Vaak ligt het echter genuanceerder. Vaak gaat het om de balans tussen wat je eet en om hoe vaak je iets eet waar je lijf eigenlijk niet blij van wordt. Voor altijd iets niet meer eten hoeft dan niet.

Voeding als medicijn: hoe werkt dat?

Als je voeding gaat inzetten als medicijn, dan is het wel zaak dat je voeding waar je lijf hinder van heeft even niet eet. Hoelang dat ‘even’ is, hangt af van de ernst van de klachten, hoelang je ze al hebt en hoe goed je lijf op de nieuwe voeding reageert. Een aantal weken tot maanden moet je wel aanhouden. 

Na deze periode voelen de meeste van mijn klanten zich echter zo goed, dat ze de voeding die ze dan al een tijdje niet meer eten zonder er over na te denken uit hun menu houden. Of ze proberen hun ‘oude’ voeding weer een keer uit en merken eigenlijk dan pas echt hoe hun lijf erop reageert. Op basis daarvan maken ze de keuze om die voeding niet meer te eten of dat af en toe wel te doen en dan de klachten voor lief te nemen.

Waar start je als je voeding wilt aanpassen?

Een belangrijke vraag is waar je begint als je met je voeding aan de slag gaat. Zeker als je er wat tegenop ziet, is het slim om de juiste plek om te starten te kiezen. Kijk daarom eens naar je week. Welke dagen heb je de meeste ruimte? Op welke dagen voel je je het beste, het meest ontspannen? En wat zou je op die dagen willen uitproberen? 

Misschien wil je op die dagen wel een salade tussen de middag eten in plaats van een boterham. Of kies je voor een avondmaaltijd zonder pasta, rijst of aardappels, maar met meer groenten. Het hoeft niet meteen groots en meeslepend te zijn.

Laat je toetje eens weg op zo’n dag. Of stop na het avondeten met eten, dus laat dat chocolaatje bij de thee of dat kleine handje nootjes om 22.00 uur lekker staan en geef je spijsvertering eens wat rust.

Voel waar jij wilt beginnen. Wat jou haalbaar lijkt. En doe dat op een moment dat daarvoor het best geschikt is. Vandaar ga je verder op jouw pad. In jouw tempo. En je voelt wat het met je doet. Ik weeJe voeding aanpassen: is dat voor altijd?t zeker dat dit laatste je grootste motivator gaat zijn.

Over hoe je met succes, blijvend je voeding aanpast en waar je in het begin dan tegenaan kunt lopen heb ik al eerder een blog geschreven. Die kun je hier lezen.

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Het maakt helemaal niets uit wat je eet

Dit is wat menig klant van mij van haar maag-lever-darm arts te horen heeft gekregen. Die vrouw zit daar met serieuze klachten in haar spijsverteringskanaal en vraagt zich – in mijn ogen heel terecht – af of voeding nog een rol speelt bij haar klachten. En de arts zegt met droge ogen dat dit niet het geval is.

Ik begrijp daar helemaal niets van.

Als je last hebt van je spieren, dan wordt er gekeken naar hoe je die gebruikt en of je wel voldoende rust neemt na inspanningen. Je krijgt tips en adviezen om dat anders te doen. Als je pijn hebt in je gewrichten of rug, dan krijg je advies over hoe je die het beste gebruikt en niet overmatig belast. Als je veel last hebt van stress dan krijg je tips om te ontspannen en uitleg over waarom de boog niet altijd gespannen kan staan. Altijd wordt er gekeken naar hoe je het orgaan dat klachten geeft gebruikt en hoe je dat beter anders kunt doen. 

Maar als je spijsverteringskanaal signalen geeft dat het niet goed gaat, dan heeft dat niets te maken met wat jij het vraagt te doen…. niets te maken met welke voeding jij er doorheen stuurt….. Ik hoop dat je aan je water aanvoelt dat dit niet klopt.

Hoe werkt de spijsvertering ook alweer?

Alles wat jij eet, moet verteerd worden voordat je lichaam er iets mee kan. Dat verteren wordt deels gedaan door de enzymen die de alvleesklier maakt en deels door je darmmicrobioom. En om dat allemaal goed te laten lopen zijn er hulptroepen in de vorm van mechanische bewegingen in het spijsverteringskanaal, de productie van maagzuur in de maag, de aanmaak van gal in de lever en de aansturing van het hele spijsverteringsorgaan door het zenuwstelsel. Samen zorgt dit ervoor dat jouw eten goed verteerd kan worden, zodat jij er wat aan hebt.

De productie van spijsverteringsenzymen wordt beïnvloed door jouw voedingskeuzes. Net zoals jouw capaciteit om vezels te verteren. 

Welk effect heeft voeding op je spijsvertering?

Stel jij eet graag en regelmatig aardappels bij het avondeten. Aardappels bevatten stoffen die de productie remmen van bepaalde enzymen die je nodig hebt om je eten te verteren. Of stel, jij kiest ervoor om nog maar zelden dierlijke producten te eten. Dan maakt je lijf minder enzymen aan waarmee je deze producten kunt verteren. En net als jij dan besluit dat je vandaag trek hebt in een lekker stukje vlees of vis, dan zegt je spijsvertering: wil je dat dan zelf even verteren want ik heb de benodigde hulptroepen niet. Voedingskeuzes beïnvloeden zo hoe je je eten verteert.

Voeding beïnvloedt hoe je je vezels verteert

Om je eten goed te kunnen verteren, heb je ook hulp nodig van je darmflora, de beestjes in jouw buik. Zonder hen kun je namelijk de vezels uit je voeding niet verteren. En ik kan je een ding beloven, dat geeft een hele hoop gedoe in je buik en met je ontlasting.

Ook je darmflora wordt – en wel zeer serieus – beïnvloed door jouw voedingskeuzes

Als je vooral brood, pasta, pizza, rijst en aardappels eet (en roze koeken), dan voedt je de beestjes in je buik waar je een hoop last mee kunt krijgen. Deze beestjes vormen een risico op het krijgen van een chronische ziekte (niet echt gezellig toch?). Deze beestjes voedt je overigens ook als je je eten niet goed verteerd omdat je bijvoorbeeld onvoldoende spijsverteringsenzymen maakt.

Als je vooral groenten en fruit eet waar je op moet kauwen, dan voedt je de beestjes in je buik die jou helpen om de vezels in deze voeding te verteren. Als dank voor deze voeding onderhouden deze beestjes onder andere jouw darmwand en beschermen ze je tegen ziekmakende beestjes die vanuit je omgeving je lichaam in willen komen. 

Zonder gezonde darmflora, geen gezonde darmwand en geen gezond lichaam. Het is een forse uitspraak, maar het is gewoon zo. En voeding speelt een hoofdrol in het gezond houden van dit alles. Het is eigenlijk heel simpel.

Gratis interactief webinar Darm- en spijsverteringsklachten

Heb jij al jaren last in de spijsvertering en darmen? Is een opgeblazen gevoel, winderigheid, een hoop darmgeluiden na het eten voor jou helaas ‘normaal’? Is je ontlasting regelmatig behoorlijk van de leg en ben je daar helemaal klaar mee?

Of heb je last van prikkelbare darmen, de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa?

Meld je dan aan voor mijn gratis interactieve webinar Darm- en spijsverteringsklachten op donderdagavond 10 februari 2022 om 20.00 uur.

Je kunt er hier meer over lezen en je aanmelden: https://www.vanappeltotzeekraal.nl/webinar-darm-en-spijsverteringsklachten/

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Waarom ben ik ineens lactose intolerant?

Lactose intolerantie is een fenomeen dat veel voorkomt. Schattingen zijn dat 70% van de wereldbevolking hier in enigerlei mate last van heeft. Als jij gedoe hebt in je buik na het eten van melkproducten, dan ben je dus in goed gezelschap. Maar wat is lactose intolerantie nu eigenlijk? Hoe ontstaat het en wat kun je eraan doen? Laten we daar eens samen naar kijken.

Wat is lactose intolerantie?

Lactose is een suiker dat voorkomt in melkproducten. We noemen het ook wel melksuiker. Het bestaat uit de suikermoleculen glucose en galactose. Je lichaam kan lactose niet als voedingsstof opnemen in de bloedbaan. Het moet eerst kleiner gemaakt worden in de spijsvertering. Dan houd je de losse moleculen glucose en galactose over. Die kan het lichaam wel gebruiken. Dit kleiner maken van lactose in de spijsvertering doe je met een enzym dat we lactase noemen. Zonder lactase wordt het niks met lactose.

Lactose intolerantie is – en dat is wel heel makkelijk – een intolerantie voor lactose. Je lijf verdraagt het dus niet zo goed. De vraag is waar je het aan merkt en waarom je daar plotseling last van hebt.

Wat zijn symptomen van gedoe met lactose?

Lactose intolerantie is vrij goed herkenbaar. De meest voorkomende klacht is explosieve diarree ongeveer een uur tot maximaal twee na het eten van melkproducten. Andere klachten zijn een opgeblazen gevoel, winderigheid en darmkrampen.

Hoe ontstaat een intolerantie voor melksuiker?

Alle kinderen kunnen bij geboorte lactose kleiner maken in hun spijsvertering. Zij maken het enzym lactase aan met behulp van een gen dat het lichaam opdracht geeft om lactase te produceren. En dat is heel handig, want moedermelk zit vol met lactose.

Als een kindje ongeveer 3 jaar is, dan krijgt het evolutionair gezien geen borstvoeding meer. In onze huidige westerse manier van leven is dat natuurlijk al veel eerder, maar daar heeft het lijf zich nog niet op aangepast. Het lichaam zet dus rondom het 3e levensjaar het gen uit dat moet zorgen voor de lactase productie. Handig en efficiënt, want dat heb je vanaf dat moment niet meer nodig en het is zonde van de energie om dan lactase te blijven produceren.

Lactose intolerantie bij volwassenen

Met name westerlingen die in het noorden van Europa wonen, blond zijn en een lichte kleur ogen hebben, hebben een grote kans dat zij evolutionair gezien al enigszins zijn aangepast aan het eten van melkproducten na het 3e levensjaar. Bij hen staat het gen dat lactase laat produceren ook na de kindertijd aan. Zij kunnen dus hun hele leven zonder problemen melk, kaas en yoghurt eten. Toch kunnen ook zij plots lactose intolerant worden, althans zo lijkt het. Dat is overigens niet zo.

Lactase (het enzym om lactose te verteren) wordt namelijk niet alleen door het lichaam gemaakt in opdracht van het lactase-gen. Het wordt ook gemaakt door een gezond microbioom. Deze combinatie zorgt ervoor dat er voldoende lactase aanwezig is om de lactose uit de voeding te verteren. Als er dan op enig moment een verstoring in het microbioom ontstaat, dan krijgen volwassenen ineens last met lactose. Ze denken dan dat ze lactose intolerant zijn geworden. In feit is dat niet zo en hebben ze een verstoord microbioom.

Kun je lactose intolerantie oplossen?

Lactose intolerantie die ontstaan is in de jonge kinderjaren is geen ziekte die je kunt oplossen. Het is helemaal geen ziekte. Het is evolutionair gezien heel gezond gedrag van het lijf. De oplossing is dan om geen zuivelproducten meer te eten.

Als lactose intolerantie op latere leeftijd ontstaat, dan kun je natuurlijk ook stoppen met het eten van melkproducten. Melk is voeding voor baby’s en die levensfase ben je voorbij. Maar als je nu graag zuivel eet, dan zul je met je microbioom aan de slag moeten om de lactose intolerantie op te lossen. Dat is overigens ook zo als je besluit geen zuivel meer te gaan eten als oplossing voor je lactose intolerantie. Een verstoord microbioom kan een hele hoop gedoe geven in je lijf en aan de basis liggen van het ontstaan van chronische ziekten. 

Ik zie in mijn praktijk dat het aanpakken van het microbioom er meestal toe leidt dat er daarna in enige mate weer zuivel kan worden gegeten. Of dat net zoveel is als voordat het microbioom uit balans raakte is op voorhand niet te zeggen, maar mensen voelen zich wel veel beter en dat is toch het allerbelangrijkste.

Lekker in je vel zonder darmklachten

Heb jij al jaren last in de spijsvertering en darmen? Is een opgeblazen gevoel, winderigheid, een hoop darmgeluiden na het eten voor jou helaas ‘normaal’? Is je ontlasting regelmatig behoorlijk van de leg en ben je daar helemaal klaar mee? Download dan mijn gratis e-boek ‘Lekker in je vel zonder darmklachten’.

Je kunt dit e-boek hier downloaden: https://www.vanappeltotzeekraal.nl/lekker-in-je-vel-zonder-darmklachten/

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.

Kerstmenu zonder granen of zuivel

In mijn blog van vorige week heb ik je meegenomen naar feestdagen die jou wel voeden. Deze week ga ik mijn kerstdiner met je delen. Compleet met alle recepten en uiteraard zonder granen of zuivel. Zo is de kans veel groter dat je echt kunt genieten van je kerstdiner. Zonder opgeblazen gevoel, zonder dat je je feestjurkje moet uitdoen en je huisbroek moet aantrekken omdat je buik zeer doet, zonder duf hoofd of slechte poep de dag erop. 

Voorgerecht

Nou ben ik niet echt een voorgerecht-eter en ik sta met kerst ook niet graag de hele dag in de keuken. Dus start ik meteen met mijn hoofdgerecht. Wil jij wel graag een voorgerechtje, dan is een soepje natuurlijk zo gemaakt. Of wat denk je van een rode biet carpaccio met een beetje rucola, wat geroosterde pijnboompitten en een pesto van raapstelen? De rode biet kun je dan eerst koken of rauw in hele dunne plakken snijden.

En dan ben je, net als ik, klaar voor je hoofdgerecht.

Hoofdgerecht

Ik ga dit jaar op de Italiaanse toer met mijn kerstmenu. Daarom heb ik gekozen voor:

Boterzachte kabeljauw uit de oven    

Gebakken artisjokken 

Italiaanse broccolirijst

Ben je niet zo van vis of vind je artisjokken er vooral eng uitzien? Of wil je een meer traditioneel kerstmenu maken? Dat kan natuurlijk ook. Wat denk je dan van:

Hele kip uit de oven    

Spruitjes met knolselderijgratin

Lauwwarme pompoensalade met duinvoetjes     

Je hebt dan wel een flinke oven nodig omdat zowel de kip als de spruiten in de oven gaan. Lukt dat niet, dan kun je bij de kip ook heel goed roergebakken spruitjes met champignons serveren. Dat is ook heerlijk.

Dessert    

Nou ben ik wel van de toetjes, vooral als er iets te vieren is. En als het dan ook nog een toetje van chocolade is, dan ben ik helemaal gelukkig. Ik maak daarom dit jaar:

Chocolade brownie met frambozen    

Vind jij nu dat een kerstdiner niet af is zonder ijs, dan is mijn mango ijs ook echt heel lekker en feestelijk. 

Dingen die je kerstmenu helemaal afmaken

Een heerlijk kopje koffie met wat opgeklopte kokoscrème maakt het voor mij af. Om kokoscrème te maken, zet ik een blikje volvette kokosmelk minimaal 2 dagen in de koelkast. Hierdoor gaat de kokoscrème en het kokoswater schiften. Dat is de bedoeling. Haal het blikje voor gebruik uit de koelkast en maak het voorzichtig open (niet schudden!). Schep de kokoscrème eruit in een kom en klop met een mixer de crème tot een slagroom-achtige consistentie. Heerlijk op je koffie, zeker met een klein beetje cacaostrooisel. Niet van een echte cappuccino te onderscheiden.

Natuurlijk hoort er bij kerst ook kerststol. Gelukkig kun je dat ook heel makkelijk zonder granen maken. Ik gebruik bakbananenmeel dat van zichzelf een beetje zoetig is. Je kunt dat kopen bij de EkoPlaza of online. 

Hele fijne feestdagen en tot in het nieuwe jaar!

Disclaimer: De inhoud van deze blogpost geeft mijn persoonlijke visie op een gezonde leefstijl weer en is uitdrukkelijk niet bedoeld als individueel advies aan jou als lezer noch als vervanging van begeleiding door een therapeut of arts. Het veranderen van je voedingspatroon of leefstijl vraagt namelijk om deskundige begeleiding, zeker als je gezondheidsklachten hebt of in verwachting bent. Neem bij gezondheidsklachten of zwangerschap daarom altijd contact op met je huisarts en/of vind een deskundig therapeut, arts of diëtist om je te begeleiden bij veranderingen in je eetpatroon. De lezer wordt ook gewezen op de van toepassing zijnde algemene disclaimer die hier te lezen is.